Slaatjesfabriek slaat slaatje uit onze hongerige behoeften met miljoenen slaatjes

De salades van het bedrijf komen in vele vormen. Beroemdst is de rundvleessalade, in de kleine, vierkante verpakking. Een dot mayonaise, wat wortel, een klein toefje eisalade en een plakje ei. Of een paar van die gele zilveruitjes. Wie kent ze niet? De slaatjes liggen onder het Westland merk in de winkel, of als huismerk van de supermarkt. En in groteske emmers bij de groothandel, voor visboeren en slagers die de salades als basis gebruiken voor hun eigen creaties.

Ook Russische eieren in ovale vorm vinden gretig aftrek. Net als huzarensalades of zalmslaatjes. 'We maken hier 33,4 miljoen bakjes salade per jaar', glundert Tim Smorenberg (32). Hij is de jonge en ambitieuze operations director. Oftewel: Tim is eindverantwoordelijk voor alle producten die in het onopvallende fabrieksgebouw gemaakt worden.

Meestal zit dit soort bedrijven niet te wachten op pottenkijkers, maar als we Smorenberg bellen is hij meteen enthousiast. 'Natuurlijk zijn jullie welkom.' Toch gaat een kijkje in de keuken niet zomaar. Om de fabriek te mogen betreden moet je een haarnetje op, je moet een witte jas aan en er moeten plastic hoesjes om je schoenen.

Maar dan ben je er nog niet. Terwijl je handen geheel geautomatiseerd worden gedesinfecteerd, worden je schoenen toch ook nog maar even door een elektrische borstel gereinigd, ondanks die hoesjes. En zelfs de trouwring gaat, na enig wrikken, af. 'Hygiëne gaat hier voor alles', zegt Smorenberg als we de grote hal binnenlopen. Je zou verwachten dat allerlei apparaten en machines geheel geautomatiseerd de salades in elkaar draaien. Maar niets is minder waar.

'We doen hier nog veel met de hand. Daar geloven we in, omdat het de kwaliteit ten goede komt. We werken hier gemiddeld met 75 man. Maar ons product is enorm seizoengevoelig. Nu is het best wel rustig, maar rond de feestdagen lopen hier twee keer zoveel mensen. Met de Kerst en rond Pasen worden hier heel veel grote formaten geproduceerd. Opgemaakte saladeschotels.'

Tachtig procent van zijn mensen is Pools, becijfert de chef. 'Het is hard werken hoor, hier. We beginnen om 6.00 uur in de ochtend en meestal zijn we rond twee uur 's middags klaar. Maar in drukke periodes gaan we gerust tot zes uur 's avonds door.' Hij is trots op zijn medewerkers. 'Het is fysiek zwaar werk. Tillen, bewegen, in de kou werken, mensen hebben daar geen idee van. Het is zeker geen zittend werk.'

Voor onze neus komen inmiddels ovale bakjes voorbij, die door een mechanische spuitmond afgevuld worden met zalmsalade. Een enorm vergiet vol augurkenschijfjes staat aan de linkerkant van een lopende band, rechts een plastic bak vol eieren en een metalen eiersnijder. Precies zo eentje als veel mensen thuis hebben.

De Poolse Anita stopt in een razendsnelle cadans met een vrolijk gemoed steeds opnieuw een ei in de snijder. Bijna tegelijkertijd met haar collega aan de overkant die op het linker bergje zalmsalade een augurk drapeert, legt zij dan aan de rechterkant snel een schijfje ei neer. Met de hand, dus. 'Dat klinkt misschien als simpel werk, maar acht uur lang eitjes op salades leggen is echt topsport. Productiewerk wordt onterecht vaak zwaar onderschat.'

Maar… Hoe komt het dan dat er soms twee eitjes op je salade zitten? 'Soms zijn er wat kleinere exemplaren, of plakjes die weinig eigeel bevatten. Dan doen de dames er een tweede bij, ter compensatie.' Weten we dat ook weer.

En over mysteries gesproken: waar is toch dat plastic lepeltje gebleven dat altijd in de bakjes zat? Op internet wordt er veel over gemopperd. 'Nu mag je hem leeglikken', beklaagt een consument zich in een Google review. 'Ordinaire bezuiniging', beweert de boze salade-fan. Niets is minder waar, verzekert Smorenberg.

'Het antwoord is niet echt sexy. Het komt door nieuwe wetgeving. Vanwege het klimaat mag je geen losse plastic onderdelen meer bij je product stoppen. Dat is ook waarom bijvoorbeeld de doppen tegenwoordig vastzitten aan de flessen frisdrank.' Maar het gemis is blijkbaar groot. 'We kregen en krijgen er wel veel vragen over, ja.'

Een houten exemplaar is geen optie. 'Dat levert gedoe op. Zo’n houten lepeltje wordt zompig door de mayonaise. En het komt ook de smaak niet ten goede, dat willen ze absoluut niet. We denken nog hard na over een oplossing.' Maar waarom zit er dan wel een plastic dekseltje op, ook niet logisch? 'Klopt, maar daarvoor moet je tegenwoordig een extra toeslag betalen. Dan mag het dus wel.'

Willen we ook nog weten: wie koopt nou toch die slaatjes? De operations director lepelt zijn doelgroep zo op. 'Jongeren weten ons steeds beter te vinden, maar de doelgroep is tussen 40 en 65 plus. Ook zijn we populair bij de harde werkers van dit land: vrachtwagenchauffeurs, bouwvakkers. Zij kopen ze. De slaatjes vullen goed en er zit veel voedingswaarde in. Ook zijn ze handig onderweg in de auto te eten. Ja-ha, een lepeltje zou inderdaad wel makkelijker zijn', vult hij zelf maar aan.

En dan komt Jack binnen. Hij werkt al twintig jaar voor het bedrijf. Begonnen als orderpicker, is hij nu hoofd logistiek. 'Ik ben nog begonnen in Kwintsheul, in het Westland. Daar komt ook de naam Westland Salades dus vandaan. We waren toen met een man of acht.'

Jack is geboren in De Lier en is heeft het authentieke Westlandse dna: 'Gewoon met een kleine groep veel werk verzetten. Weken van zestig uur draaien vindt iedereen normaal daar.' Wat is dat voor leven, twintig jaar tussen de slaatjes?

'Ach, het wordt onderdeel van je bestaan. Ik ben ook trots op wat we hier doen. Als ik op een verjaardag erover vertel, dan zeggen ze: met dat gouwe bakkie. Daar staan we bekend om. Dat vind ik mooi. Wat ik serveer als ik jarig ben? Bier, haha. Nee, die salades daar houden mijn kinderen niet van. Ik zelf wel hoor, ik eet ze hier nog geregeld.'

Het bedrijf groeit uit zijn jasje in Kwintsheul en komt na een periode in Poeldijk in 2008 terecht in Den Haag, op het Forepark. Daar op het industrieterrein, tegenover de Sligro, is genoeg ruimte, blijkt als we verder worden rondgeleid. We komen in een ruimte waar het ruikt naar een soort bouillon.

Om de arbeidsvreugd iets te verhogen, schalt Radio 10 uit de speakers met bekende krakers van Abba en Queen. 'Maar op vrijdag zetten we altijd een Poolse zender op, dat is zo afgesproken.'

En dan zijn we in het hart van het bedrijf. Een soort heiligdom. Dit is hét geheim van de saladesmid. 'Hier wordt de basis gemaakt. Het deeg, noemen wij dat. De gesneden aardappels, de stukken vlees, de augurken, de wortel, hier komt alles bij elkaar.'

Hier gebeurt het belangrijkste van allemaal, zegt hij. En dat is zó geheim, dat we absoluut géén foto's mogen maken. 'Het merk van de machines mag bijvoorbeeld niet bekend worden', sommeert Smorenberg. 'Dat is bedrijfsgevoelige informatie, die we zeker niet naar buiten willen brengen.'

Toch nog even twee vragen, als het mag. Het lijkt niet zo gezond, zo’n slaatje. Is toch vooral een flinke hap mayonaise? 'Tja, de basis is sinds 1969 toch echt aardappels, vlees en zeker mayonaise. Dat zal nooit veranderen. Dat is wat het lekker maakt, elke aanpassing maakt het minder', zegt Jack. ‘Het vervangt geen maaltijd, maar je moet het zien als een tussendoortje’, vult Tim aan. 'Onze producten bevatten even veel calorieën als een broodje kaas.'

En een slaatje met halfvolle mayo dan? Er wordt gewerkt aan een gezondere variant, verzekert hij ons. 'Ook om een jongere doelgroep te bereiken. Maar het mag nooit ten koste gaan van de smaak.' Helder. En dan nog een heikel punt: er zijn ook slaatjes die verdomd veel op die van Westland lijken. In dezelfde verpakking, met hetzelfde uiterlijk van aardappel, mayonaise en zo'n ei. Maar dan is het bakje niet goudkleurig, maar groen. Hoe zit dat?

Die blijken van de concurrent. Die wel nauw verbonden is met de geschiedenis van Westland. 'Het bedrijf in Kwintsheul werd ooit opgericht door meneer Kleer. Die heeft de boel op een gegeven moment verkocht, maar is sinds een tijdje toch weer voor zichzelf begonnen.' Met bijna precies dezelfde producten dus. Is dat niet verwarrend?

'Tja, ik eet ze ook weleens. Je wilt toch weten wat je concurrent doet. Maar wij onderscheiden ons duidelijk en hebben laatst met ons rundvleesslaatje nog een smaaktest gewonnen in De Telegraaf.' En zijn eigen product nuttigen? Dat doet Tim Smorenberg, die bedrijfskunde en psychologie studeerde en eerder in een kaasfabriek werkte, zeker ook wel. Maar niet elke dag.

'Ach, straks met de kerst neem ik heus wel weer een zalmschotel mee naar huis. Ik heb een groot vertrouwen in mijn eigen producten. Ze komen absoluut nog niet mijn oren uit. En het werk blijft ook mooi. Ik doe het echt met plezier en ben echt gefascineerd door fabrieken. Het feit dat mensen hier van niets iets maken, dat je dat zo voor je neus ziet ontstaan… Dat is toch prachtig?'

We laten de grote baas van de saladefabriek nog maar even genieten van zijn culinaire schepping. En dan mogen het haarnetje af en de witte jas weer uit. En vooruit, de trouwring toch ook maar weer om. Tijd voor de reis naar huis. Misschien toch nog even stoppen bij het tankstation, voor zo'n vierkant bakje. In de tussentijd is Anita vast al weer honderden plakjes ei verder. Smacznego!