Graven op begraafplaats te vroeg verwijderd: 'Boosheid van mensen is terecht'
LEIDEN - Op de Leidse begraafplaats Zijlpoort zijn meerdere grafstenen, gedenktekens en monumentjes twee weken eerder dan gepland verwijderd. Het gaat om graven waarvan het grafrecht al jaren is verlopen. De secretaris van het bestuur van de begraafplaats, Hans Schuitmaker, erkent dat er een fout is gemaakt. 'De boosheid van de mensen is terecht.'
Begin maart van dit jaar kondigde de Zijlpoort een opruimactie aan: vak Z van de begraafplaats zou worden geruimd om plaats te maken voor nieuwe graven. In verstuurde brieven aan de nabestaanden werd de verwachting uitgesproken dat deze werkzaamheden in mei zouden starten.
Door een 'miscommunicatie' binnen het bestuur zijn de grafstenen in vak Z medio april al verwijderd. Daardoor liep een aantal nabestaanden de kans op een laatste bezoek aan zijn of haar geliefde mis. 'Er is gewoon te vroeg begonnen en daarvoor is het bestuur verantwoordelijk', zegt Schuitmaker.
Ingegeven door ruimtegebrek
'Vier mensen hebben ons gebeld met de mededeling dat zij nog afscheid wilden nemen, maar dat nu niet meer gaat. We bellen de mensen terug die hebben verwittigd dat ze boos zijn. Hun boosheid is terecht.'
'We doen dit alleen als we echt ruimte nodig hebben', benadrukt Schuitmaker. 'Onze begraafplaats ligt binnen de singels van Leiden en de mogelijkheid om uit te breiden, is er niet. Als we ruimte nodig hebben dan gaan als eerste de oudste graven weg, waarvan het grafrecht meestal al tientallen jaren is verlopen.'
Dat laatste is het geval bij de graven waarvan de grafstenen zijn verwijderd. Schuitmaker benadrukt dat nabestaanden al veel eerder op de hoogte werden gebracht van het voornemen om de grafstenen te verwijderen.
'In 2021 hebben we al driehonderd brieven de deur uitgedaan naar nabestaanden met de mededeling dat de grafstenen geruimd gingen worden', zegt hij. 'Ook heeft het in een Leids parochieblad gestaan en hebben wij dit op onze social mediakanalen geplaatst.' Dit hele proces is in maart dit jaar herhaald, zegt Schuitmaker. Om hoeveel verwijderde grafstenen het exact gaat, kan hij niet aangeven.
Opruimactie werd drie jaar geleden al aangekondigd
Volgens de secretaris zijn er - hoe ongelukkig de situatie ook is - verzachtende omstandigheden. 'We hebben dit dus al drie jaar geleden aangekondigd. Als je het dan op de laatste twee weken laat aankomen om afscheid te nemen.... Voordat een graf wordt geruimd, komt er eerst jarenlang een bordje te staan bij het vak met daarop de tekst: neem contact op met de beheerder.'
De verwijderde grafstenen zijn meegegeven aan een Katwijks bedrijf en worden vernietigd. 'Of en wanneer de grafstenen zijn vernietigd, weet ik niet', zegt Schuitmaker. De stoffelijke resten zijn nog niet geruimd. 'Die liggen nog in de grond. Dat wordt nog opgegraven, gezeefd en dan gaan de botjes in een verzamelgraf op onze begraafplaats. Daar blijft het liggen tot in de eeuwigheid.'
De wettelijke termijn van grafrust in Nederland is tien jaar. Dat betekent dat het graf in deze periode niet mag worden verstoord of geruimd. Grafrecht is het recht om een graf voor een bepaalde termijn te gebruiken. Dat varieert van tien, twintig tot dertig jaar. De rechthebbende heeft in deze periode het exclusieve recht om over het graf te beslissen. Na deze periode kan het grafrecht worden verlengd of kan het graf worden geruimd.
