Een aanslag plegen voor 300 euro, bijna helft van de daders is minderjarig

26 april, 14:38 • 4 minuten leestijd

De politie doet onderzoek na een explosie

DEN HAAG - Bijna de helft van de verdachten die afgelopen jaar en de eerste maanden van 2024 zijn opgepakt voor het plegen van aanslagen met explosieven, is minderjarig. Dat maken het Openbaar Ministerie en de politie vrijdag bekend. Daarnaast blijft het aantal explosies stijgen en worden er steeds zwaardere explosieven gebruikt.

In 2023 waren er 89 aanslagen, in de eerste maanden van dit jaar al 34. Voor de aanslagen en pogingen daartoe zijn sinds 1 januari 2023 in totaal veertig verdachten aangehouden, waarvan er zeventien minderjarig zijn. De twee jongsten waren pas elf jaar oud.

Zo stond donderdag Taner G. op een voorbereidende zitting voor de rechter voor het plegen van aanslagen in september en oktober van vorig jaar.

Hij heeft bekend vier explosies te hebben gepleegd in Den Haag. Eén bij een woning aan de Melis Stokelaan, één bij een reisbureau aan het Soestdijkseplein, één bij een woning aan de Sleepnetstraat en één bij een woning aan de Leharstraat.

Hij zat al zes maanden gevangen, maar mag de inhoudelijke behandeling van zijn zaak nu in vrijheid afwachten.

Zoals Taner zijn er dus veel meer jonge aanslagplegers die worden gebruikt door criminelen om aanslagen te plegen. 'Het gaat vaak om kinderen die kwetsbaar zijn door onderliggende problematiek', vertelt Janine Wildeman, van de politie-eenheid Den Haag.

Volgens haar 'staat de oververtegenwoordiging van minderjarigen bij deze vorm van misdaad in contrast tot de dalende jeugdcriminaliteit'.

Wildeman: 'Ze worden geronseld via social media als Snapchat en Telegram en kunnen snel geld verdienen. Het gaat om bedragen van 300 tot 1000 euro voor het plegen van een aanslag. Bedragen die niet te verdienen zijn met een regulier baantje. Jongeren bieden zichzelf soms gewoon aan om een aanslag te plegen.'

Ravage door explosie bij een geldwisselkantoor in Den Haag

Volgens persofficier Susanne van Dongen 'heeft ongeveer de helft van de aanslagen te maken met conflicten in het criminele circuit'. 'En anders is het vaak een zakelijk conflict of iets in de relationele sfeer', vertelt ze.

'De uitvoerders hebben vaak geen idee van het achterliggende conflict. De jongeren worden met gevaar voor eigen leven op pad gestuurd met een heel pakket en dat baart ons zorgen. Ze krijgen dan ook nog opdrachten mee zoals filmen om te laten zien dat het is gelukt.'

Hoewel de pakkans voor de aanslagplegers vrij groot is, blijven de 'bovenliggende lagen' vooralsnog vrijwel altijd buiten schot. Slechts een paar ronselaars zijn opgepakt (exacte cijfers waren niet paraat) en nog geen enkele opdrachtgever is gegrepen.

'De verklaringsbereidheid is laag en de jongeren weten niet voor wie ze iets doen', legt Wildeman uit. 'Er zitten heel veel schakels tussen dus de echte opdrachtgevers krijgen we bijna niet te pakken. Bij conflicten in de relationele sfeer lukt dat overigens wel.'

Doordat de uitvoerders vaak niet weten wat er voor conflict speelt, worden er volgens de politie ook fouten gemaakt in de uitvoering. 'De aanslagplegers hebben soms onvolledige of onjuiste gegevens en daardoor vallen er onschuldige slachtoffers.'

Bij deze winkel aan de Hogewal in Den Haag ging begin dit jaar een explosief af

De explosieven die gebruikt worden bij de aanslagen, worden volgens Jan Dalmolen van het Nederlands Forensisch Instituut steeds zwaarder. 'We zien een zorgwekkende toename van de lading die ze gebruiken. Bommen met meer dan een kilo lading zijn geen uitzondering meer.'

'Flitspoeder (wat in een cobra 6 zit, red.) wordt het meest gebruikt en dat is erg gevoelig voor bijvoorbeeld warmte. Het is net zo krachtig als militaire springstoffen. Het is een wonder dat er niet meer dodelijke slachtoffers gevallen zijn bij de aanslagen.'

Bij de doelwitten van de aanslagen vielen dan wel geen doden te betreuren. Bij de daders wel, in januari bij een aanslag op een woning op de Steijnlaan in Den Haag.

Een Amsterdammer van 23 jaar oud die bij die explosie betrokken was, raakte zijn hand kwijt en overleed later in het ziekenhuis.

Om de kracht van de bommen te tonen, maakte het NFI onderstaand filmpje. Er ontploffen bommen van 500 gram en 300 gram. Beide zijn dodelijk:

NFI toont kracht van explosieven

Om de problematiek rond de explosies aan te pakken, wordt er nu nagedacht over een landelijke taskforce en is er een lobby op gang gekomen om de fabrikant van de cobra 6 in Italië aan te gaan pakken.

Want hoewel deze zogenoemde 'flashbangers' officeel onder professioneel vuurwerk vallen, is er geen pyrotechnicus die de cobra 6 gebruikt in een show.